یکی از معضلات رایجی که در کارگاههای تراشکاری و محیطهای صنعتی مشاهده میشود، مشکل لقی سوپرت و حرکات غیر دقیق دستگاه تراش است. این موضوع نهتنها باعث افت کیفیت قطعات تولیدی میشود، بلکه در درازمدت هزینههای بالای تعمیرات و خواب دستگاه را به کارفرما تحمیل میکند. بسیاری از تراشکارها تجربه کردهاند که حتی دستگاهی که بهخوبی تنظیم و آماده کار است، پس از مدتی دچار حرکات اضافی و خطا در دقت میشود. علت اصلی این مسئله به وجود لقی در مجموعه سوپرت، ریلها و قطعات حرکتی برمیگردد. بنابراین پیشگیری و رفع بهموقع لقی، کلید اصلی حفظ کیفیت و افزایش عمر مفید دستگاه است.
دلایل ایجاد لقی سوپرت در دستگاه تراش
لقی سوپرت دلایل متعددی دارد که شناخت آنها میتواند به کاربر در رفع سریع مشکل کمک کند. نخستین دلیل، فرسایش طبیعی ریلها و گایدهاست که بر اثر تماس مداوم با سوپرت در طول زمان ساییده شده و فاصله ناخواسته ایجاد میکنند. دومین عامل، شل شدن پیچها و مهرههای حرکتی است که بهمرور زمان بر اثر ارتعاشات و فشارهای مکرر رخ میدهد. همچنین در دستگاههایی که از سیستم پیچ و مهره ساچمهای یا پیچ سربی استفاده میکنند، ساییدگی مهرهها و کمشدن پیشبار باعث افزایش لقی میشود. روانکاری نامناسب نیز یکی دیگر از دلایل جدی است. استفاده از روغن بیکیفیت یا غفلت از روغنکاری منظم، اصطکاک و خوردگی را افزایش میدهد و نتیجه آن حرکات نامطلوب در سوپرت است.
اثر لقی سوپرت بر کیفیت ماشینکاری
لقی هرچند در ابتدا ناچیز به نظر برسد، اما اثر آن بر کیفیت نهایی قطعه بسیار محسوس است. وقتی سوپرت دارای لقی باشد، ابزار در مسیر حرکت خود دچار انحراف میشود و خطای ابعادی ایجاد میکند. در کارهایی که دقت صدم میلیمتر اهمیت دارد، حتی یک لقی کوچک میتواند کل قطعه را از استاندارد خارج کند. علاوه بر این، سطح قطعه دچار ناهمواری میشود و کیفیت پرداخت نهایی کاهش مییابد. در بسیاری از موارد، لقی باعث ایجاد لرزش در حین تراشکاری شده و نهتنها به قطعه آسیب میزند، بلکه احتمال شکستن ابزار یا فرسودگی سریع اسپیندل را نیز افزایش میدهد. به همین دلیل است که لقی، از دید بسیاری از کارشناسان، دشمن پنهان دقت و عمر دستگاه محسوب میشود.
روشهای پیشگیری از ایجاد لقی
پیشگیری همیشه بهتر از درمان است و در مورد لقی سوپرت نیز این قاعده صدق میکند. اولین اقدام، رعایت سرویس دستگاه تراش است. اپراتورها باید بهصورت روزانه وضعیت روانکاری را بررسی کرده و مطمئن شوند روغن مناسب روی ریلها و پیچها وجود دارد. استفاده از روغنهای صنعتی با ویسکوزیته مناسب میتواند نقش مهمی در کاهش اصطکاک و جلوگیری از سایش داشته باشد.
بررسی و سفت کردن پیچها و مهرههای حرکتی نیز از کارهای ضروری است که باید در برنامه نگهداری هفتگی گنجانده شود. اگر دستگاه دارای سیستم پیچ ساچمهای باشد، تنظیم پیشبار یا Preload باید توسط تکنسین مجرب صورت گیرد تا لقی به حداقل برسد. همچنین محیط کارگاهی باید عاری از گرد و غبار و برادههای فلزی باشد، زیرا ورود آنها به ریلها و گایدها فرسایش را تسریع میکند.
راهکارهای رفع لقی در دستگاههای دچار مشکل
وقتی دستگاه دچار لقی قابلتوجه میشود، راهکارهای عملی برای رفع آن وجود دارد. در مرحله اول میتوان با تنظیم مهرههای قفلکن و پیچهای حرکتی، فاصله اضافی را کاهش داد. در برخی موارد، نیاز است ریلها یا گایدها سنگزنی مجدد شوند تا سطح تماس دوباره یکنواخت و دقیق گردد. اگر مهرههای پیچ حرکتی ساییده شده باشند، تعویض آنها بهترین گزینه است. همچنین در دستگاههایی که سالها کار کردهاند، ممکن است تعویض کامل پیچ ساچمهای یا ارتقای سیستم حرکتی تنها راهحل باشد. هرچند این کار هزینهبر است، اما در مقایسه با خسارتهای ناشی از قطعات معیوب و توقف تولید، اقدامی منطقی و ضروری محسوب میشود.
اهمیت تجربه عملی در رفع لقی سوپرت
هرچند مطالعه مقالات و جزوات آموزشی میتواند آگاهی اولیه را در زمینه لقی ایجاد کند، اما رفع این مشکل نیازمند تجربه عملی است. یک اپراتور یا تعمیرکار زمانی میتواند بهخوبی لقی را برطرف کند که بارها با دستگاههای مختلف کار کرده و در شرایط واقعی تمرین کرده باشد. بسیاری از افراد تازهکار در تنظیم مهرهها یا ریلها دچار افراط و تفریط میشوند و بهجای رفع مشکل، شرایط دستگاه را بدتر میکنند. همین موضوع نشان میدهد که آموزش عملی در کارگاه، زیر نظر اساتید با تجربه و شرکت در دوره کار با دستگاه تراش منوال، نقش کلیدی در یادگیری رفع لقی دارد.
راه حل همیشه در اختیار ماست…
لقی سوپرت یکی از مشکلات رایج و در عین حال پرهزینه در دستگاههای تراش است که بیتوجهی به آن میتواند دقت ماشینکاری و کیفیت قطعات را بهشدت کاهش دهد. با شناخت دلایل ایجاد لقی، رعایت اصول پیشگیرانه و انجام سرویسهای دورهای میتوان تا حد زیادی از بروز این مشکل جلوگیری کرد. همچنین یادگیری روشهای رفع لقی بهصورت عملی، به اپراتور این توانایی را میدهد که در مواقع لازم دستگاه را دوباره به شرایط استاندارد بازگرداند.
اگر شما هم میخواهید دستگاهتان بدون لقی و با نهایت دقت کار کند، پیشنهاد میکنیم در دوره آموزش تعمیر و نگهداری دستگاه تراش آکادمی پکیلون شرکت کنید. در این دوره، همهی روشهای اصولی رفع لقی و مشکلات حرکتی دستگاه بهطور عملی آموزش داده میشود و شما میتوانید این مهارت ارزشمند را به یکی از نقاط قوت حرفهای خود تبدیل کنید.
دیدگاهتان را بنویسید